بازتاب نور؛ انقلاب اسلامی و جنبش های اسلامی معاصر

نویسنده:فرزان شهیدی

به دنبال پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران، معادلات منطقه ای دستخوش تحولات اساسی شد. جمهوری اسلامی ایران بر اساس رویکرد راهبردی امام راحل(ره) و با اتکا به اصل 154 قانون اساسی (مبنی بر حمایت از نهضت های آزادیبخش جهان) به پشتیبانی از آرمان فلسطین پرداخت ورژیم صهیونیستی که تا پیش از انقلاب اسلامی هم پیمان استراتژیک ایران بود، تبدیل به دشمن شماره یک شد که نه تنها مورد شناسایی ایران قرار نگرفت، بلکه به نابودی ومحو آن از نقشه گیتی فراخوانده شد.

این موضع گیری که برخاسته از اصول دینی وارزش های انقلابی ورهنمودهای رهبر فقید انقلاب اسلامی بود، موجب تشدید خصومت اسراییل وهم پیمانان غربی آن به ویژه ایالات متحده آمریکا علیه ایران گردید.    

این در حالی بود که جامعه جهانی رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخته وحتی دولت های عربی که از دیرباز درگیر نزاع سختی با این رژیم بودند، بر اساس فرمول «صلح در برابر زمین» گام در روند سازش وعادی سازی روابط با اسراییل نهادند.

این بدان معناست که اعراب کیان غاصب اسراییل را حداقل در اراضی 1948 به رسمیت شناخته وتنها خواهان آزادی اراضی اشغالی سال 1967 می باشند. اما جمهوری اسلامی ایران اساسا اسراییل را یک رژیم مجعول می داند که حتی در سرزمین های 1948 هم مشروعیت ندارد.

با این تفاصیل ایران در عرصه منطقه ای وبین المللی، به خاطر موضع اصولی خود در برابر اسراییل وحمایت از آرمان فلسطین، هزینه هایی را پرداخته است. این هزینه ها که در اشکال گوناگون اعم از فشارهای سیاسی وتبلیغاتی وتحریم اقتصادی ونیز تهدید نظامی نمود یافته، موجب شده است زمزمه هایی در مخالفت و یا لااقل بی تفاوتی با این موضع اصولی برخیزد. این مخالفت ها با درجات مختلف در واقع چرایی خصومت با اسراییل وحمایت از فلسطین را زیر سوال برده و یکی از تلاش های تبلیغی دشمنان در شرایط فعلی آن است که این بی تفاوتی و مخالفت را خصوصا با توجه به رخدادهای پس از انتخابات دهم در ایران افزایش دهند.

گروهی با رویکرد خاص سیاسی بر این باورند که موضع جمهوری اسلامی ایران در برابر اسراییل وفلسطین یک موضع آرمانی است واکنون که سه دهه از انقلاب گذشته است، باید به واقع گرایی روی آوریم، به این دلیل که آرمان گرایی در مواردی با منافع ملی تعارض می یابد وهزینه های سنگینی بر کشور وملت تحمیل می کند.

این ایده با ظهور اصلاح طلبان در دهه هفتاد شمسی نضج یافت ومطبوعات آن دوره به صراحت نوشتند که نباید از فلسطینی ها فلسطینی تر شد، چون فلسطینیان به سازش با رژیم صهیونیستی روی آورده وسازمان آزادیبخش فلسطین در سال 1993 با اسراییل پیمان اسلو را امضا کرد.

خلاصه کلام این گروه آن است که باید از حساسیت های مربوط به قضیه فلسطین ونیز خصومت با اسراییل کاست تا در برابر از حساسیت ها ومخالفت های جهانی با ایران کاسته شود. این کاهش حساسیت لزوما به معنای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی نمی باشد، هر چند شاید برخی از تندورهای این جریان با رویکردی سازش کارانه قائل به این ایده بوده وخواستار پیوستن ایران به روند منطقه ای وجهانی در قبال اسراییل وفلسطین باشند.

البته در مقام عمل اقداماتی در طول سال های پس از انقلاب جهت تنش زدایی وکاهش حساسیت ها صورت گرفته است ازجمله این که دستگاه سیاست خارجه ایران در مقطعی رسما اعلام کرد اقدام عملی جهت نابودی اسراییل انجام نمی دهد ویا رهبر معظم انقلاب زمانی ایده برگزاری همه پرسی عمومی در اراضی اشغالی فلسطین را مطرح کرد که پیشنهادی دمکراتیک بود و در عین حال جوهره ضد صهیونیستی و عدم شناسایی رژیم اسراییل در آن حفظ شده بود.

با این حال با ظهور دولت نهم شاهد بازگشت به شعارها و آرمان های انقلابی بودیم ورییس جمهور محترم با طرح قضیه هولوکاست وتکرار شعار نابودی اسراییل (که تنها از زبان امام راحل شنیده شده بود) معادلاتی را که دستخوش تغییرات تاکتیکی شده بود به وضعیت اولیه خود بازگرداند.

از این رو مخالفان بیش از همه دولت نهم را زیر سوال برده ومعتقدند رییس جمهور با مواضع نسنجیده وشتابزده خود، موقعیت ایران را در عرصه منطقه ای وبین المللی بیش از گذشته در معرض مخاطره قرار داد وبرای مثال پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت ارجاع داده شده وجمهوری اسلامی ایران در ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار گرفت.

نکته دیگری که این گروه بر آن تکیه دارند آن است که آرمان فلسطین همانند سایر شعارهای آرمانی(همچون ستیز با استکبار جهانی) دستاویز اصحاب قدرت در حاکمیت قرار گرفته واز آن به عنوان ابزاری جهت حفظ حاکمیت ومنافع خود (چه در داخل وچه خارج) بهره برداری می کنند.

برای مثال جمهوری اسلامی ایران از مقاومت اسلامی لبنان ویا حماس وجهاد اسلامی در فلسطین حمایت می کند، اما به زعم منتقدان این حمایت ها بیش از آن که برخاسته از انگیزه های اسلامی وانسانی باشد، ناشی از رقابت های سیاسی در منطقه وجهان (در برابر اسراییل وآمریکا ونیز رژیم های عربی) ونیز جذب مخاطبان وهواداران داخلی وخارجی از طریق جلب عواطف آن ها می باشد.

البته این گونه تحلیل ها تازگی ندارد و در سطوح رسمی و رسانه ای از سوی دشمنان فراوان شنیده شده است. برای نمونه وزیر خارجه انگلیس چندماه پیش تصریح کرده بود ایران از مشکلات و درد مردم فلسطین سودجویی می کند. وزیر خارجه مصر هم در ایام جنگ 22 روزه غزه گفته بود ایران با سوء استفاده از موضوع فلسطین به اعراب فشار می آورد و باج خواهی می کند.

به این ترتیب مخالفان مدعی هستند جمهوری اسلامی ایران در قضیه فلسطین تنها در پی کسب منافع خاص خود است و برای مثال سخنان سردار فیروز آبادی را دستاویز ادعاهای خود قرار داده اند که درمراسم تودیع ومعارفه وزیردفاع دولت دهم گفت: " حمایت از فلسطین با وجود هزینه‌های سیاسی ،تبلیغاتی ،مالی نه تنها امری زاید، تحمیلی وهزینه برای نظام نیست، بلکه نوعی سرمایه ‌گذاری برای کسب امتیازات منطقه‌ ای وبین‌ المللی است... "

مخالفان همچنین اظهارمی کنند جمهوری اسلامی ایران در حمایت از مسلمانان جهان دچار دوگانگی شده و برای مثال مسلمانان چچن و یا مسلمان «ایغور» چین را فراموش کرده و دربرابر کشتار آن ها سکوت پیشه کرده است و دلیل این سکوت را مناسبات راهبردی ایران با روسیه و چین می دانند.

حتی در برخی تحلیل ها که بیشتر ریشه در رسانه های خارجی دارد، گفته می شود ایران با حمایت از گروه های جهادی وتحریک آن ها علیه اسراییل وآمریکا، به ایجاد بحران در منطقه می پردازد تا از این طریق ضمن توقف روند صلح خاورمیانه، به پیشبرد اهداف ومنافع خاص خود از جمله در موضوع پرونده هسته ای کمک کند!

البته در مقابل، نظام، از اصول وارزش های حاکمیت در حمایت از فلسطین وخصومت با اسراییل دفاع کرده وبه این ایده مخالفان به عنوان انفعال وسازش در برابر دشمن می نگرند و گاه صاحبان آن را متهم به عوامل دشمن در داخل می نمایند.

جمهوری اسلامی ایران با دفاع از ایده آرمان گرایی وانقلابی گری، معتقد است سیاست ها واقدامات جاری خصوصا در دوران دولت نهم، نه تنها موجب تزلزل وانزوای ایران نشده است، بلکه بر اقتدار وجایگاه آن افزوده شده است.

منافع ملی هم در این راستا مفهوم می یابد واگرمخالفان این منافع را در تنش زدایی وسازش وهمسویی با جامعه بین الملل جست وجو می کنند، به اعتقاد موافقان، منافع ملی زمانی محقق می شود که جمهوری اسلامی وملت غیور ایران از آرمان های انقلابی خود از جمله حمایت از آرمان فلسطین به هیچ وجه کوتاه نیایند وستیز با استکبار وصهیونیسم را همچنان ادامه دهند.

تاکید بر برگزاری هر چه باشکوهتر مراسم روز جهانی قدس از سوی مقام معظم رهبری و نیالودن آن به شعارهای انحرافی و تفرقه آمیز در همین راستا قابل ارزیابی می باشد.  خبرگزاری فارس